Dijkgraaf maakt zich zorgen om Einstein Telescoop door schrappen Groeifonds

Demissionair minister Robbert Dijkgraaf van Wetenschap maakt zich grote zorgen om de Einstein Telescoop nu het Nationaal Groeifonds stil is gelegd door de Tweede Kamer. Het is ook nog niet duidelijk of het Groeifonds terugkomt. 

De Einstein Telescoop zou uit het fonds zo'n 870 miljoen euro krijgen, als de bouw definitief doorgaat. Maar na de Tweede Kamerverkiezingen vorig jaar was er geen politieke meerderheid meer voor het Groeifonds en is het tijdelijk stilgelegd.

Innovatie
In het fonds zit zo'n 20 miljard euro dat bedoeld is voor innovatie. Bedrijven kunnen zich sinds 2021 inschrijven en geld krijgen voor een project. Maar nu de Tweede Kamer tijdens een stemming afgelopen week geen duidelijkheid heeft gegeven over de toekomst van het fonds, heeft demissionair minister Micky Adriaansens van Economische Zaken het fonds op slot gezet. Nieuwe aanvragen worden voorlopig niet behandeld.

Strategisch voordeel
Dijkgraaf zegt dat het geld voor de Einstein Telescoop Limburg een 'groot strategisch voordeel' geeft ten opzichte van concurrent Sardinië, dat de prestigieuze telescoop ook wil binnenhalen. Hoewel het besluit pas over in 2026 valt, trekt Dijkgraaf nu al aan de bel: met het stilleggen van het Groeifonds verslechtert ook de positie van Nederland. 

Geloofwaardigheid
Om de Einstein Telescoop binnen te halen werkt Nederland nauw samen met de Belgische en Duitse overheid. Dat het gereserveerde geld nu op losse schroeven staat is geen goed teken, vindt de minister. "Wanneer deze reservering vervalt, heeft dit negatieve effecten op onze diplomatieke geloofwaardigheid", schrijft Dijkgraaf aan de Tweede Kamer. 

Nieuwe kabinet aan zet
Of de 870 miljoen euro ook daadwerkelijk niet naar de telescoop gaat, is nog niet duidelijk. Nieuwe aanvragen van het Groeifonds worden niet meer behandeld, maar de reservering van de Einstein Telescoop is al in 2022 gemaakt. Het nieuwe kabinet moet uiteindelijk gaan beslissen hoe het verder gaat met het fonds. 

Met de Einstein Telescoop kunnen wetenschappers het heelal bestuderen aan de hand van zwaartekrachtgolven. De Telescoop bestaat uit drie stations die in een driehoek liggen. Elke arm moet 10 kilometer lang zijn. Het plan is dat er op de punten van de driehoek stations komen: één in Nederland, één in België en één in Duitsland. Het Heuvelland dingt ook mee naar een van deze stations.